woensdag, juli 13, 2005

Wetenschappers die liegen moeten hangen

Wetenschappers laten zich leiden door het geld. Geen enkel onderzoek is gratis en om hun wetenschappelijk werk te kunnen voortzetten hebben ze geld nodig. Het is al kwalijk genoeg dat daardoor bepaalde zaken juist niet of juist wel onderzocht worden. Onderzoek naar goedkope medicijnen (medicijnen onderzoek kost zowiezo al veel geld, vanwege de strikte regelgeving omtrent de toelating van medicijnen) wordt niet gefinancieerd door de industrie, onderzoek naar wapentechnologie kan daarentegen rekenen op ruime subsidies. Maar nog kwalijker is het als wetenschappers de waarheid (of hun bevindingen) verdraaien of gewoon ongefundeerde leugens gaan verspreiden. Niet elke wetenschapper heeft zo'n sterke overtuiging als bv Socrates, die nog liever de gifbeker leeg dronk dan dat hij ook maar één van zijn bevindingen terug nam. Galileo vond uit dat de aarde om de zon draaide en niet andersom, dit was in tegenspraak tot wat de bijbel vertelde. Daarin stond namelijk dat er een koning was die de zon deed stilstaan zodat de dag langer werd en zijn leger de vijand in de pan kon hakken. Hierop werd Galileo aangesproken door de kerk en hij moest zichzelf komen verdedigen. Eerst wilde hij alleen zijn eigen theorie verdedigen en niet over de bijbel oordelen. Toen het vuur onder hem heter werd en hem toch om een oordeel werd gevraagd zei in elk woord van de bijbel te geloven. Dus het was waarschijnlijker dat de bijbel klopte dan zijn theorie. Als je liegt uit lijfsbehoud kan ik daar begrip voor opbrengen. Zeker als de waarheid verder niet direkt relevant is van de tijd waarin men leeft. Ook zou de aarde 10 jaar later nog wel om de zon draaien evenals een eeuw later. Maar er zijn ook minder vastliggende wetenschappen, zoals geschiedenis of economie. Hoe de geschiedenis op verschillende manieren kan worden in gevuld hebben bv de nazies bewezen. Ook is het in bijna elk land zo dat verloren oorlogen bijna niet worden onderzocht of onderwezen. Bij economie blijkt ook er geen geüniformeerde wetenschappenlijke methode te bestaan om kennis en inzicht te vergaren. Iedere econoom haalt uit de grote hoeveelheid gegevens meestal alleen die eruit die zijn theorie kunnen bewijzen. Zo zij het, iedere theorie is geldig totdat het tegendeel wordt bewezen, verrificatie en falsificatie zijn twee belangrijke pijlers van de wetenschap. Hier ligt ook de kern van het moderne dilemma, wat als verificatie en falsificatie niet mogenlijk is omdat de gegevens, waarop de theorie gebaseerd is, niet voor iedereen vrij toegankelijk is. Als deze gegevens bv door een bepaald instituut zo belangrijk worden beschouwd dat zij de exclusieve rechten tot inzage op eisen. Dan hebben ze ook gelijk een exclusief recht op de waarheids vinding en dat wordt dan ook als niet wetenschappelijk beschouwd. Zo kan Blair wel zeggen dat terroristen de aanslagen van 7-7 hebben gepleegd, maar niemand dan zijn eigen diensten kan hem daarop controleren. Maar nog steeds is er geen kind overboord. Als je weet dat die gegevens niet vrij zijn, dan hoef je theorie die daaruit volgt ook niet te accepteren.
Het wordt pas moeilijk om sceptisch te zijn als je niet weet of de ene wetenschapper, diegene die wat stelt, en de andere wetenschapper, die het gestelde moet controleren, onder één hoedje spelen. Als de overheid bv met bepaalde economische strategiën komt dan is het voor de burger belangrijk dat zij er op kunnen vertrouwen dat die strategiën goed gecontroleerd worden voordat ze worden toe gepast.
Dit gebeurt dus vaak niet. De hoogleraar Eric van Damme werd gevraagd om een advies te geven over de marktwerking van Essent terwijl hij ook op de loonlijst staat van Essent. Dit soort praktijken blijken het meest voor te komen bij de overheid en bij pharmaceutisch onderzoek. Dit blijkt uit een onderzoek van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). In een artikel van de Volkskrant wordt gepleit voor het openbaar maken van de neveninkomsten van bijklussende economen.
Niet zozeer de waarheid is geding gekomen door deze wanpraktijken maar vooral de geloofwaardigheid van de wetenschap op zich.
Free Image Hosting at www.ImageShack.us

2 eendjes in de vijver:

At 1:30 p.m., Anonymous Anoniem spreekt...

Mooi geschreven stuk Gavrilo.
Het probleem met de wetenschap is dat het wordt bedreven door mensen. Lang geleden, toen ik nog onderzoeker wilde worden, had ik ook een zeer romantisch ideaalbeeld over wat wetenschap was, en hoe het de mensheid ten goede zou komen als alle kennis gedeeld zou worden en hoe mooi het zou zijn als er een constante geldstroom naar wetenschappelijk onderzoek zou bestaan. De praktijk is helaas compleet anders. Naast de vraag waarom er geld zou moeten gaan naar onderzoek, waar niemand iets aan heeft, kun je je ook afvragen wie het sowiso zou moeten bekostigen. Het bedrijfsleven steekt alleen geld in zaken die zij onderzocht willen hebben. Dit Amerikaanse model hoeft geen slechte of onware wetenschap op te leveren. Er blijven alleen wat zaken onaangeroerd. De academische wereld bestaat louter uit mannetjes (en enkele vrouwtjes) die moeten publiceren om hun onderzoek gefinancierd te krijgen en/of te houden. Dat betekent voornamelijk dat zij hun naam willen zien op alle publicaties die er vanuit hun school of instituut verschijnen. Oftewel: er bestaat een enorme vriendjespolitiek om het alleen al gepubliceerd te krijgen én er moet altijd de naam van de baas boven staan. Ook niet echt bevorderlijk voor het pure vergaren van kennis waar alle mensen van profiteren.

 
At 4:22 p.m., Blogger Gavrilo spreekt...

Omdat er zoveel wordt geplubiceerd zijn de vakblaadjes meestal niet om te lezen. De onderzoeksvragen zou meestal te debiel om gesteld te worden. Neem nu die onderzoeken naar weblogs. Dat voegt totaal niets toe aan wat een leek kan weet, behalve wat cijfers die elke dag veranderen en je vaak ook weer gelijk vergeet. Ik heb het toch al niet zo op de alfa-wetenschappen, ze lullen vaak maar een slag in de rondte en met wetenschap heeft het vaak niets te maken. Ze verzamelen hier en daar wat gegevens en verzinnen een verklaring die vervolgens niet bewezen wordt. Bij beta-wetenschap is er vaak nog een kans dat er toevallig een ontdekking wordt gedaan.

 

Een reactie posten

<< Home